Terzijde
Over: Leiderschap van
wereldklasse
Manfred Kets de Vries & Elisabeth Florent-Treacy,
Uitgeverij Nieuwezijds. 1998.
Hierna enkele overwegingen omtrent het bovenstaande boek.
Eén van de uitgangspunten in het boek Leiderschap van wereldklasse (zie p. 24) is dat “mondiaal
worden” op dit moment een van de belangrijkste uitdagingen voor leiders is. In
“mondiaal worden” zitten groeipotenties. Als de concurrentie het ook doet,
kan die schaalvoordeel halen, waardoor die, als jij niet meegaat,
concurrentievoordeel kan pakken. Hierin liggen redenen voor mondialisering.
In mijn ogen is mondialisering geen autonome reden zoals hier lijkt te worden
gesuggereerd.
Het boek richt zich op mondialiserende firma´s. Goed leiderschap kan echter ook
betekenen dat je kiest voor een lokale niche.
Managementboeken richten zich vaak op de top van de
grootste ondernemingen, zowel voor de voorbeelden als in hun aanbevelingen. Het
overgrote deel van de leiders zit op een lager niveau in organisaties en werkt
gebonden aan één land.
Groei en ontwikkeling op elke plek en elk niveau verdient gelijkwaardige
aandacht.
Het besproken boek draait rond enkele geselecteerde rolmodel-leiders. De
voorkeur van de schrijvers voor een bepaald soort leiderschap bepaalt de
selectie en de selectie bepaalt de uitkomst. De uitkomst is in die zin een
self-fulfilling prophecy met een schijn van wetenschappelijkheid.
In het boek worden conclusies gebaseerd op uitlatingen van
de geïnterviewden. Dit levert een amalgaam van to-do´s op, maar raakt naar
mijn mening niet de kern van wat leiderschap is.
In mijn eigen artikelen ga ik verder. Overigens zijn de uitkomsten in dit boek
zeker niet strijdig met mijn denkbeelden.
Het omgaan met cognitieve complexiteit wordt als
onderscheidend voor de geïnterviewde leiders genoemd. Om de top te bereiken
lijkt mij dit ook essentieel. Het is niet voor elke leidinggevende positie in
dezelfde mate van belang. Hoewel ik verband zie met de eigenschap analytisch
vermogen kan zeker niet gesteld worden dat dit exact hetzelfde is.
Het kunnen omgaan met cognitieve complexiteit geeft een mens wel de mogelijkheid
om in andere vakgebieden actief te worden. Wie goed kan omgaan met cognitieve
complexiteit kan zich snel in een nieuwe materie en omgeving verdiepen (zie p
112). Naarmate iemand beter kan omgaan met cognitieve complexiteit is zijn
materiedeskundigheid minder relevant. Zo iemand moet in staat worden geacht zich
een ander vakgebied snel eigen te maken en een gebrek aan materiedeskundigheid
te compenseren door anderen te betrekken bij moeilijke zaken die sterk
materiegebonden zijn.
Ik zie dit niet als een generieke leiderschapseigenschap. Ik ken leiders die
hierin niet sterk zijn, maar wel in hun gebied prima opereren. Het is een
nauwelijks te ontwikkelen eigenschap en de meeste leidinggevenden zullen/kunnen
op dit punt niet excellent opereren. Vandaar dat ik materiedeskundigheid een
belangrijker status toedicht.
Weinigen
kunnen omgaan met cognitieve complexiteit. Enkelen wel, de meeste mensen niet.
Wellicht stelt dat een natuurlijke grens aan de top van het leiderschap. Hoe
meer iemand hierover beschikt, hoe hoger hij in een organisatie kan klimmen en
in hoe meer en verschillender metiers hij actief kan zijn.
Zie ook “Topman
Barnevik vertrekt bij ABB”.
Dit
boek (in het Engels) op managementboek.nl en op
bol com
Toevoeging 4 september 2011:
Manfred Kets de Vries pakt geslaagde leiders als voorbeelden. Ach, die
hebben waarschijnlijk gewoon geluk gehad. En, die hebben wellicht dezelfde
eigenschappen als andere entrepreneurs die pech hebben gehad. Maar, door die
pech zijn die laatsten nooit in het voetlicht gekomen. Daardoor denken we nooit: laten we
eens naar de eigenschappen van de pechvogels kijken, dan kunnen we leren hoe het
niet moet. Een citaat van Nassim Nicholas Taleb:
I showed
how we tend to mistake one realization among all possible random histories as
the most representative ones, forgetting that there may be others. In a nutshell,
the survivorship bias implies that the
highest performing realization will be the most visible. Why? Because the
losers do not show up.
Uit: Fooled
by Randomness,
Nassim Nicholas Taleb
Toevoeging 25
oktober 2011:
Al in 1979 (sorry, ik las het nu pas) signaleerde Karel van het Reve in zijn Een
dag uit het leven van de reuzenkoeskoes
vergelijkbare dwalingen in de literatuurwetenschap. Hij illustreerde
dit als volgt:
Het is net als wanneer een heleboel mensen Harry Mulisch een heel interessante
figuur vinden, veel interessanter dan bijvoorbeeld Biesheuvel, waar niemand iets
aan vindt - ik bedoel Barend, niet Maarten - en dan gaat een beoefenaar van een
wetenschap, ik weet niet zo gauw hoe ik die wetenschap moet noemen...
-De figuurwetenschap.
...dan gaat een vertegenwoordiger van de
figuurwetenschap uitvoerig beschrijven hoe Mulisch in elkaar zit, en dan blijkt
als puntje bij paaltje komt zijn beschrijving ook op Biesheuvel te slaan.
Taleb zet ook in The Black Swan vraagtekens
bij de aanpak van dit soort boeken:
Numerous studies of millionaires aimed at figuring out the skills required for hotshotness follow the following methodology. They take a population of hotshots, those with big titles and big jobs, and study their attributes. They look at what those big guns have in common: courage, risk taking, optimism, and so on, and infer that these traits, most notably risk taking, help you to become successful. You would also probably get the same impression if you read CEOs' ghostwritten autobiographies or attended their presentations to fawning MBA
students.
En nog een citaat:
The entire notion of biography is grounded in the arbitrary ascription of a causal relation between specified traits and subsequent events. Now consider the cemetery. The graveyard of failed persons will be full of people who shared the following traits: courage, risk taking, optimism, et cetera. Just like the population of millionaires. There may be some differences in skills, but what truly separates the two is for the most part a single factor: luck. Plain
luck.
Beide citaten uit: The
Black Swan van Nassim Nicholas Taleb
Taleb, Nassim Nicholas, The Black Swan.
Dit
boek op Managementboek.nl en op
bol.com
Bespreking:
The
Black Swan
Taleb, Nassim Nicholas, Misleid door toeval.
Dit
boek op Managementboek.nl en op
bol.com
Bespreking:
Fooled
by Randomness (Misleid door toeval)
