Leiderschap inleiding. Leider, leiders, leiden, leiding geven

Het voorgaande geeft geen opzienbarende definiëring van leiderschap, dunkt me. Er is echter nog een kwaliteit die bepaalt of iemand een leider is. Die kwaliteit maakt leiderschap tot een situationele eigenschap, in die zin dat een leider niet overal en altijd een (even groot) leider kan zijn. De bedoelde kwaliteit is gebaseerd op kennis en ervaring in een branche. Als een leider deze vorm van materiedeskundigheid ontbeert dan zal zijn visie van weinig waarde zijn. Medewerkers wantrouwen leiders die “hun” vak niet kennen. En terecht. Wie een branche en de omgeving waarbinnen een bedrijf opereert niet kent weet eenvoudig niet genoeg om op overtuigende wijze een nieuwe koers in te slaan. Als medewerkers zo iemand al volgen dan is het nooit uit overtuiging, maar misschien wel gewoon omdat ze ontzag hebben voor macht en gezag en omdat ze bang zijn voor hun eigen positie.

Universeel management?

Managers hebben de neiging te denken dat management een vak op zichzelf is. En, natuurlijk, dat is het in zekere zin ook. Management heeft een eigen body of knowledge. Een manager moet over bepaalde kennis en vaardigheden beschikken om sowieso zijn vak uit te kunnen oefenen. De achterliggende gedachte bij managers is echter ook dat hun vak het mogelijk maakt dat zij hun capaciteiten uitwisselbaar binnen verschillende bedrijven inzetten. Hier past enige nederigheid.
De manager die als een wilde tekeer gaat binnen een bedrijf dat hij net heeft betreden moet absoluut worden gewantrouwd. Hij moet wel een uitzonderlijke capaciteit voor informatieverwerking hebben wil hij in zeer korte tijd het bedrijf, de omgeving en de branche zodanig hebben verkend dat hij zijn veranderingsdrift kan motiveren.
Als er al mensen zijn die dat kunnen dan zijn het uitzonderingen!

Management en leiderschap

Een leider is een leider omdat zijn medewerkers zijn legitimiteit erkennen. Een leider is een leider omdat hij als zodanig door zijn medewerkers wordt erkend![i]

Niet elke manager is een leider. Niet elke manager hoeft dat te zijn. Er zijn genoeg managementfuncties waar het werk voornamelijk draait om beheersing en consolidatie van het bestaande. Verandering[ii] is soms slechts mondjesmaat nodig.
Niet elke manager hoeft een groot leider te zijn. Veel managers gedragen zich te veel als zodanig. Zij zetten overbodige veranderingen in gang, zijn heel tevreden over zichzelf, maar doen het eigenlijk helemaal niet zo best. Ze verspillen namelijk heel veel energie aan zaken die er niet echt toe doen.

Essenties van leiderschap

In literatuur wordt wel eens gesuggereerd dat medewerkers vragen om charismatische leiders. Hoewel zoiets vaags als “charisma”[iii] een leider ongetwijfeld zal helpen bij zijn functie-uitoefening is het een onbruikbaar concept. Een leider is geen leider door zijn uitstraling maar door een combinatie van eigenschappen. Kennis van de branche is daarbij een kwaliteit die zelden of nooit in de literatuur wordt genoemd terwijl ook die kwaliteit nou juist essentieel is.[iv]

De Leiderschapssite

Over leiderschap hou ik deze website bij. Wie meer wil weten over leiderschap en mijn visie daarop: bezoek deze site nader. Op de site vind u ook een test om uw eigen leiderschapskwaliteiten te testen of (nog leuker?) die van uw baas. Verder artikelen waarin implicaties van het voorgaande worden uitgewerkt, waarbij op de actualiteit wordt gereflecteerd of waarin een met leiderschap samenhangend aspect wordt uitgewerkt. In de navolgende leeswijzer vindt u hierover meer informatie.

Leeswijzer

Hierna volgen nog enige aanwijzingen voor een verdere verdieping in het thema leiderschap op deze site.

De hoofdartikelen met betrekking tot leiderschap zijn te vinden onder de betreffende link in de linkerrand van alle pagina´s. Onder test vindt u een tweetal tests waarmee u de leiderschapskwaliteiten van uzelf of uw baas kan onderzoeken. Onder Actueel staan stukjes waarin een actueel onderwerp wordt gespiegeld aan mijn visie op leiderschap. Ik laat oude artikelen staan ook al zullen ze vanwege de verstreken tijd vanzelf minder actueel worden. Terzijde is een onderdeel waar u onderwerpen kunt vinden die zijdelings met leiderschap te maken hebben.

Wilt u een volledig overzicht van deze site, ga naar de sitemap. Wilt u weten welke artikelen op deze site en de aanverwante managementsite staan, ga naar overzicht.

Bergschenhoek, 2003

[i] In het artikel Legitimiteit, beoordelingsmaatstaf van medewerkers wordt uiteengezet dat een positieve beoordeling door medewerkers op iemands leiderschap afhangt van diens legitimiteit. In een aansluitend artikel, De legitimiteit van leiderschap ontrafeld, wordt behandelt wat die legitimiteit inhoudt.

[ii] Zie hiervoor mijn inleiding over verandering, veranderen en het managen daarvan: Verandering.

[iii] Over charisma vindt u op deze site twee artikelen. In Charisma wordt het begrip geanalyseerd. In Charisma als bron van het desastreuze wordt behandeld waardoor uitwassen als gevolg van charismatisch leiderschap ontstaan.

[iv] In De hiërarchie en de grenzen van het leiderschap worden de implicaties die materiedeskundigheid heeft voor leiderschap gespiegeld aan de hiërarchie binnen organisaties. De consequenties hiervan worden nader uitgewerkt in Leiderschap, concern en werkeenheid. Vervolgens wordt in Nieuwe markten uitgewerkt hoe met deze consequenties kan en moet worden omgegaan.

Leiderschap

Leiderschap, een inleiding
Wat maakt een leider tot leider?

Algemene leiderschapseigenschappen

Materiedeskundigheid

Universeel management?

Management en leiderschap

Essenties van leiderschap

De Leiderschapssite

Leeswijzer

Bergschenhoek, 2003

Leiderschap

Leiderschap, een inleiding Wat maakt een leider tot leider?

Algemene leiderschapseigenschappen

Materiedeskundigheid

Universeel management?

Management en leiderschap

Essenties van leiderschap

De Leiderschapssite

Leeswijzer

Bergschenhoek, 2003

Leiderschap, een inleiding
Wat maakt een leider tot leider?