Jack Welch is misschien wel de verpersoonlijking van Angelsaksische management. En toch, als je "Waar het om gaat" leest, dan zijn er heel veel zaken die ook in het Rijnlands management passen. Welch beschrijft in dit autobiografische boek wat hij heeft meegemaakt, wat hij heeft bewerkstelligd en hoe hij tegen het managen van bedrijven aankijkt. Zijn toon is behoorlijk zelfingenomen, voor enige twijfel lijkt geen plaats. Maar, tegelijkertijd beschrijft hij toch ook de fouten die hij heeft gemaakt. Zijn persoonlijkheid heeft iets paradoxaals. Aan de ene kant heeft hij een sterk mensgerichte, menselijke kant, aan de andere kant handelt hij snoeihard. Die hardheid wordt gevolgd door rationalisaties gerechtvaardigd die niet alleen moeten bewijzen dat hij juist handelt, maar dat het ook nog goed is geweest voor de mensen die hij hard heeft behandeld. Het feit dat hij die rationalisaties naar voren brengt bewijst vooral dat hij zelf klaarblijkelijk een noodzaak voelt om zijn harde handelen te rechtvaardigen. Ergens stelt hij dat zijn managers in staat moeten zijn mensen te ontslaan (elk jaar de minst presterende 10% van een bedrijf, dat was een keiharde regel), maar dat mensen die dat met plezier doen niet binnen GE pasten.
Welch is ook bepaald geen dictator, hij stond open voor kritiek, sterker hij heeft ervoor gezorgd dat mensen binnen GE open en eerlijk hun mening durven te geven, ook naar hun bazen, ook naar de topman zelf.
Zelf schuwt hij kritiek geven ook zeker niet. Keihard kritiek geven zelfs. Maar hij zegt tevens: "ons werk is ook kunnen aanvoelen wanneer we onze armen om iemand heen moeten slaan". Arrogante mensen mogen van hem vertrekken. Maar mensen die het goede willen, en aan een door hen begane fout onderdoor dreigen te gaan, moeten daar door het management overheen worden geholpen.
Menselijk en keihard. Alles op zijn tijd en plaats, lijkt het motto.
Hierna behandel ik enkele aspecten uit het boek.
De vitaliteitscurve
Hieronder een schets van Jack Welch zelf. De ‘vitality curve’ geeft aan dat 20% van de mensen stevig beloond moet worden met opties en dergelijke. Dit is de best presterende 20%. Aan de andere kant staat de slechtst presterende 10%. Die moest jaarlijks vastgesteld en ontslagen (!) worden. Hier in Nederland is dat vrijwel ondenkbaar. Of het op lange termijn wenselijk is, dat is ook maar de vraag. Het hele schema wijst op een overmatig geloof in belonen en "straffen". Ook al rationaliseert Jack Welch dat het juist goed is voor degenen die ontslagen worden, die waren niet op hun plaats binnen GE en kunnen elders veel beter tot hun recht komen, zo heet het.
Volgens Welch draait alles om prestaties. Het lastige is dat prestaties vaak zo moeilijk meetbaar zijn. Iemand in een gemakkelijke markt kan prachtige resultaten behalen, terwijl iemand in een heel moeilijke markt slechte prestaties behaald. Maar die slechte prestaties kunnen in een slechte markt juist heel knap zijn. En goede prestaties in een gunstige markt kunnen gemakzuchtig tot stand zijn gekomen. Voor Welch draait het alleen om de prestatie die wordt beloond. Bedrijven zijn er alleen om zoveel mogelijk winst te genereren, waarde voor de aandeelhouders. Alle andere aspecten worden daaraan ondergeschikt gemaakt.
Enkele aspecten van Welch en mensen
Jack Welch is een mensen-mens. Hij communiceerde met mensen op alle niveaus van zijn bedrijf. Van zijn mensen verwachte Welch vooral passie, heel veel passie. Jack Welch is
- direct;
- hard, maar ook menselijk (omarmen wie dat nodig heeft);
- iemand die mensen zelfvertrouwen wil geven;
- iemand die vindt dat werk plezier moet geven;
- iemand die tegen passief evalueren en goedkeuren is
Als je dat leest, kan je er moeilijk kwalijke kanten in zien. Zelf zie ik hardheid niet als een geweldige eigenschap voor leiders, maar duidelijkheid wel. Duidelijk zijn in wat je van mensen vindt en wat je van hen verwacht, kan als een vorm van hardheid worden uitgelegd.
Het managen van GE
GE is een sterk gediversifieerd bedrijf. Jack Welch heeft zich met bedrijven bezig gehouden, zoals een aandeelhouder met aandelen. Niet geheel onjuist, vind ik. Lees: “Leiderschap, concern en werkeenheid”.
Bedrijven worden gekocht en verkocht met als voornaamste motief het rendement. Al moesten de bedrijven wel passen binnen GE. De maatstaf daarvoor blijft in het boek vaag. Er passeert zo'n enorme diversiteit aan bedrijven de revue dat het lijkt of alles bij GE paste. Toch noemt Welch enkele keren aankopen die niet door gingen omdat de bedrijven niet binnen GE pasten.
Welch ging met verkopen en sluitingen als volgt om. De verkoop of sluiting werd al doorgevoerd in goede tijden. Daardoor was er nog sprake van royale regelingen voor de mensen. Sluitingen werden bovendien altijd lang van tevoren aangekondigd. Mensen werden goed behandeld, wil Welch daarmee zeggen.
Waar is een bedrijf voor op de wereld?
Welch rationaliseert het nut van veel winst maken. Bedrijven die veel winst maken doen meer aan maatschappelijke dingen. Het afstoten van bedrijven leidt ertoe dat mensen in een nieuw bedrijf terecht komen, waar ze beter passen. Maar toch ook: ontslagen worden blijft altijd heel zuur!
Concurrentie
Als Welch over strategie spreekt zijn de 5 eenvoudige vragen die hij daarbij stelt direct en verhelderend. De vijf vragen zijn:
- Wat is precies de mondiale positie van je bedrijf en die van je concurrenten: marktaandelen, kracht per productgroep en per regio vandaag
- Welke acties hebben je concurrenten de afgelopen twee jaar ondernomen waardoor het concurrentielandschap is veranderd?
- Wat heb je de afgelopen twee jaar gedaan om dat landschap te veranderen?
- Voor welke eventuele acties die je concurrenten de komende twee jaar zouden kunnen ondernemen om het landschap te veranderen, ben je het meest bevreesd?
- Wat ga je de komende twee jaar doen om hun eventuele acties te slim af te zijn?
Wat mij daarbij opvalt is dat alles wat met de strategie te maken heeft alleen maar wordt afgemeten aan concurrenten. Waarom wordt er geen eigen koers gevaren? Valt er niet te verdienen en presteren door zelf je eigen goede ideeën te volgen?
Maakte Welch het verschil?
Welch zegt over zichzelf:
Mijn gedrag was vaak extravagant en misschien obsessief. Ik weet niet of dat de enige manier was, maar voor mij werkte het.
Maar, is te bewijzen dat het werkte? Wat betekende dat dan, dat het werkte? Had GE hogere of lagere rendementen gehad zonder Jack Welch? Niemand die het weet, niemand die dat kan zeggen. Het is allemaal niet bewijsbaar.
Wat is er dan bewezen?
Niets.
GE na Welch
Hoe is het GE vergaan na Jack Welch?
Ik heb wat beursinformatie bekeken tussen begin 2001 (toen heeft Welch GE verlaten) en eind november 2012. De Dow Jones is ongeveer 19% gestegen in die periode, terwijl de koers van GE daalde met zo’n 53%! In die periodes is ruim 9 dollar dividend uitgekeerd. Als je de daling daarmee (en met wat bijkomende rentewinst over het dividend) compenseert, dan resteert nog steeds een koersdaling van rond de 30%.
GE deed het vanaf 2001 dus beduidend slechter dan de Dow Jones. Komt dat nou omdat Jack Welch weg was? Of is het juist de erfenis van Jack Welch? Ook dat weten we niet.
Dat Jack Welch ’s werelds beste manager was, zoals de kaft van het boek stelt, daar ben ik absoluut niet van overtuigd. Het boek levert een fascinerend inzicht in GE en in Jack Welch, dat wel.
Een lichtend voorbeeld is Welch niet. Niet voor mij. Ook al kan ik niet zeggen dat ik het met alles volstrekt oneens ben. Dat niet.
Citaten uit “Waar het om”
“Waar het om” gaat bij bol.com
Dit blog is eerder op mijn oude blog geplaatst
Ik was al sceptisch, maar lees dit artikel en dan weet u dat Jack Welch echt geen superman was.
