In veel organisaties hebben managers niet alles meer te vertellen. Medewerkers krijgen soms behoorlijke mandaten, soms zelfs meer dan dat. Veel in de kern nog steeds hiërarchische organisaties hebben intussen begrepen dat je veel meer kan bereiken wanneer je medewerkers de kans geeft hun verantwoordelijkheid te pakken, hun creativiteit in te zetten. Sommige van deze organisaties proberen zelfsturing in te voeren. Dat betekent vaak dat van hogerhand wordt ingezet en gestuurd op meer zelfsturing van medewerkers en teams. Wat natuurlijk een contradictio in terminis is, want met sturen van bovenaf kan je natuurlijk nooit echte zelfsturing bewerkstelligen. Hooguit een vorm van empowerment, maar dat is heel iets anders (lees: “Holacracy en empowerment”).
Ondanks alle goede bedoelingen blijven die organisaties, zoals gezegd, hiërarchisch. Er wordt nog altijd gestuurd, maar vaak in een meer verbloemde vorm. Want in dergelijke organisaties stikt het vaak nog van de procedures, functiebeschrijvingen en schema’s waarin allemaal verantwoordelijkheden zijn vastgelegd.
En, hoe je het ook wendt of keert, dit zijn allemaal reminiscenties van management door macht. Want, ook al werken mensen rechtstreeks samen zonder manager in de buurt, dan hebben de managers wel nog steeds alles geregeld vanuit macht. In dit geval de macht die ze hebben en gebruiken om procedures, e.d. van kracht te verklaren. En daarmee het gedrag van mensen te sturen.
Je hebt altijd wel enige afspraken en regels nodig in organisaties, al was het maar om te borgen dat je aan bepaald extern opgelegde wet- en regelgeving voldoet. Maar, organisaties die hun regels tot dat minimum beperken zijn nog altijd zeldzaam. Veel regels en procedures zijn strikt genomen nergens voor nodig. En toch zijn ze er, en toch groeit het aantal regels binnen organisaties in de loop van de tijd vrijwel altijd. Domweg omdat mensen (meestal managers, vaak ook stafmedewerkers) menen dat wat zij vinden correct is, en omdat zij dat dan via regels en procedures af kunnen dwingen. Soms misschien vanuit het naïeve geloof dat hun manier van werken toch echt het beste is en dat niemand daar anders over zou kunnen denken. Of misschien wel: omdat niemand daar anders over zou moeten of mogen denken.
Binnen organisaties met veel regels en procedures kan het management nog steeds haar macht niet loslaten. Waar niet wordt losgelaten zal zelfsturing nooit echt van de grond komen of bestendig functioneren. Waar niet wordt losgelaten blijft de macht van het management in stand.
