In “The Tipping Point“ beschrijft Malcolm Gladwell dat ideeën (en een aantal andere verschijnselen zoals modetrends) zich gedragen als epidemieën. Een idee verspreidt zich en bereikt op een bepaald moment een ‘tipping point’ (kantelpunt) waarop het opeens heel breed post vat.
Tot een aantal jaren geleden was er in de Nederlandse maatschappij een grote mate van consensus dat tolerantie een groot goed was. Tot er opeens iets vreemds gebeurde. In allerlei media en ook in mijn directe omgeving hoorde je opeens de opvatting dat tolerantie eigenlijk gelijk stond aan onverschilligheid. En ja, het is een opvatting die in zekere mate verdedigbaar is, zeker. Maar, de mate waarin het opeens als nieuwe dogma werd geaccepteerd en gebezigd was opvallend. En of het nou echt die status van dogma verdiende…? Wel, ik denk dat we onze tolerantie nog steeds mogen en moeten koesteren. Opvallend is verder dat je die laatste mening nu zelden meer hoort of ziet in de media.
En het blijft een beetje vreemd dat het idee dat tolerantie gelijk staat aan onverschilligheid zo breed post vatte, alsof tolerantie geen waarde kan zijn die het verdedigen waard is, toch? En een waarde staat ver van onverschilligheid, lijkt mij!
Waarom ik het hier noem. Wel, het is een mooi voorbeeld van een idee dat zich als een epidemie gedraagt. Het ontstaat, wordt op een bepaald moment veel en sterk geuit, en dooft dan weer langzaam uit.
Richard Dawkins heeft in zijn boek “The Selfish Gene” het begrip meme geïntroduceerd. Dit begrip heeft zich inmiddels wijdverbreid. En zeker als internetmeme is het tegenwoordig een breed verbreid begrip.
Dawkins beschouwt memes als analoog aan genen. Ze reproduceren zich en bestaan daardoor langer voort. Ik zie in Dawkins ideeën over memes een grote gelijkenis met de ideeën van Malcolm Gladwell.
Boekbespreking “The Tipping Point”
“The Tipping Point” bij bol.com (EN) (NL)
