In “Betekenisvolle samenleving” zet Arno van Doorn (naast veel andere onderwerpen) zijn kijk op communicatie uiteen. Hij onderscheidt daarbij in navolging van Weaver twee onafhankelijke processen. Namelijk een proces dat informatie genereert en distribueert en een proces waarin deze informatie wordt waargenomen en geïnterpreteerd. Met die interpretatie krijgt de informatie “betekenis”. Communicatie is zo een proces van betekenisconstructie.
Er ontstaat kennis in de hoofden van mensen. “Kennis is het product van informatie en informatieverwerking”.
Kennis is dus niet “absoluut”. Kennis is ook niet eenvoudig over te dragen. Mijn gedachten gingen daarbij gelijk uit naar het onderwerp kennismanagement. Daarbij wordt vaak geprobeerd om kennis die mensen hebben vast te leggen, zodat deze voor anderen beschikbaar komt. Maar, het voorgaande maakt duidelijk dat dit niet zo gemakkelijk is. Je kan kennis weliswaar omzetten naar bijvoorbeeld tekst, een presentatie, of: in het algemeen: naar het gesproken of geschreven woord. Maar, het product dat je daarmee levert is nog geen kennis, want daarvoor is opnieuw interpretatie door individuen noodzakelijk. En het is maar de vraag of dat tot dezelfde kennis bij de toehoorder of lezer van dergelijke informatie leidt als de kennis van de oorspronkelijke kennisdrager.
Logica is zelf ook weer kennis die mensen zich eigen moeten maken om er gebruik van te kunnen maken. Met deze speciale kennis, namelijk kennis van het “logisch systeem” kan het waarheidsgehalte van een propositie worden vastgesteld. Daarbij wordt gebruikt gemaakt van andere kennis, die een mens zich heeft eigen gemaakt.
Je zou verwachten dat mensen de kennis die ze zich eenmaal hebben eigen gemaakt altijd actief gebruiken en dat ze er naar zouden handelen. Dat blijkt echter niet het geval. “Mensen kunnen wel kennis krijgen, maar dat zegt niets over of, en eventueel hoe, ze hun houding of gedrag zullen gaan veranderen”. Van Doorn memoreert onderzoek van La Pierre uit 1934 onder restauranthouders. Er heerste in die tijd een sterk negatief sentiment tegenover Chinezen. Het onderzoek richtte zich op restauranthouders.
Vooraf werden Chinese echtparen naar de restaurants gezonden. Van de 251 restauranthouders weigerde er precies één het Chinese echtpaar de toegang. Daarna werd de restauranthouders gevraagd naar hun gedrag. In de enquête vulden op één na alle restauranthouders in dat zij Chinese gasten zouden weigeren. Slechts één durfde in de enquête tegen het publieke sentiment in te gaan, terwijl zij nagenoeg allen de Chinese bezoekers hadden ontvangen. Kortom: boodschappen leiden niet tot kennis en houding leidt niet tot gedrag.
Gelukkig maar, zou je zeggen, althans waar het dit onderzoek over de restaurants betreft. Al met al geeft dit allemaal wel aan hoe moeilijk het is om kennis over te dragen en dan ook nog op zodanige een manier dat die kennis gebruikt wordt op de gewenste manier.
Citaat uit “Betekenisvolle samenleving”.
“Betekenisvolle samenleving” bij bol.com en managementboek.nl
