In seizoen 5 van de Deense televisieserie “Borgen” krijgt het personage Katrine Fønsmark de leiding over de redactie van het televisiejournaal waar zij eerst als journaliste en presentator voor werkte. Dat blijkt een rol waar zij niet in past. We zien haar regelmatig vanuit haar positie als baas dingen eisen van haar medewerkers. Om het nog helderder te zeggen: ze stelt dat die medewerkers gewoon moeten doen wat zij zegt, want zij is de baas. Ze heeft geen natuurlijk overwicht, geen natuurlijke overtuigingskracht en dwingt slechts gehoorzaamheid af op basis van haar positie. De medewerkers gaan morren. Zij worden immers “gedwongen” dingen te doen, waar ze niet in geloven, waar ze niet achter staan en waarvan ze niet overtuigd zijn dat ze juist zijn. Later geeft Katrine (spoiler alert) haar baan op, wat beter is voor iedereen.
Ik moest hieraan denken toen ik “Wat onze identiteit niet is” van Nathalie Heinich las. Heinich onderscheidt drie aspecten die onze identiteit maken, namelijk: zelfperceptie, toeschrijving en presentatie. Lees hierover meer in “Nathalie Heinich over Identiteit”.
Iedereen kent uit zijn werkzame leven wel zo’n baas die eigenlijk helemaal geen baas (of beter: leider) is. Iemand die op basis van zijn positie de zelfperceptie heeft een baas te zijn, die in zijn presentatie een baas speelt, maar die in de toeschrijving van zijn medewerkers helemaal geen baas is.
En dan kom ik maar weer eens op het onderscheid tussen leiden vanuit macht of kracht. De hiervoor genoemde bazen leiden vanuit macht. Of je dat leiden mag noemen, dat is een goede vraag. Je zal in ieder geval van je medewerkers geen leiderschap toegeschreven krijgen.
Wanneer krijg je die toeschrijving dan wel? Tja, als je over leiderschapskwaliteiten beschikt. Ik verwijs dan nog maar eens naar een “ouder” artikel, namelijk naar “De legitimiteit van leiderschap ontrafeld”.
Daarin stelde ik het volgende: Een goed leider beschikt over de volgende eigenschappen:
- Materiedeskundigheid;
- Analytisch vermogen;
- Overtuigingskracht;
- Sociale vaardigheid;
- Motiverend vermogen.
Klopt nog steeds, volgens mij.
Lees ook: “Je “ware zelf””, “Echte ik?” en “Nathalie Heinich over Identiteit”
Citaten uit “Wat onze identiteit niet is”
“Wat onze identiteit niet is” bij bol.com
