Stakeholderanalyse
Kernwoorden rond stakeholdermanagement
Met stakeholders worden alle belanghebbenden bij een project bedoeld. Stakeholders zijn niet alleen de direct-betrokkenen, maar ook leveranciers, toekomstige gebruikers, vergunningverleners, omwonenden, overheden, enzovoort. Wie stakeholders zijn is afhankelijk van de aard van het project.
Voor een project is het van groot belang te weten wie stakeholder zijn. De rol en houding van sommige stakeholders kunnen cruciaal zijn voor het slagen van een project. Als deze stakeholders niet op tijd worden geïdentificeerd, dan worden ze ook niet betrokken. Mensen die ergens een belang bij hebben, maar niet worden geïnformeerd en betrokken voelen zich niet serieus genomen, niet gerespecteerd. Dat bepaald hun houding tegenover het project. Een stakeholder die wellicht welwillend tegenover het project zou hebben gestaan als hij op tijd betrokken was, kan zijn houding drastisch wijzigen als hij niet voldoende wordt betrokken.
Stakeholderanalyse
Het is dus zaak een stakeholderanalyse uit te voeren. Andere woorden hiervoor zijn “omgevingsanalyse” of “krachtenveldanalyse”. Een stakeholderanalyse start altijd met een brainstorm om alle betrokkenen te identificeren. Dit kan op houtje-touwtje wijze of sterk gestructureerd. Ik heb geen sterke voorkeur voor een van beide methoden.
Na de brainstorm wordt bepaald welke stakeholders echt belangrijk zijn voor het project. Vervolgens wordt hun basishouding ingeschat, hun opstelling en over welke machtsmiddelen zij beschikken. Ook moet worden bepaald welke kansen of bedreigingen zij voor het project opleveren. Vervolgens wordt bedacht hoe de betreffende stakeholder bij het project zal worden betrokken. Keuzen daarin zijn: niet of wel betrekken en niet of wel informeren. De mate van informeren en betrekken kan per stakeholder specifiek worden gekozen.
Stakeholdermanagement is (op zijn minst) een hygiënemaatregel. Oftewel: doe je het niet, dan roept dat problemen op. Doe je het wel dan kan het nog steeds tot problemen leiden maar aanzienlijk minder dan wanneer je het niet doet.
Kernwoorden rond stakeholdermanagement
Respect, aandacht, eerlijkheid en duidelijkheid zijn kernwoorden.
Respect is een basisvoorwaarde voor iedere fatsoenlijke menselijke verhouding.
Aandacht zorgt dat mensen weten dat ze niet over het hoofd worden gezien. Misschien voelen ze er zich zelfs belangrijk door.
Zonder eerlijkheid wordt je vroeg of laat altijd ongeloofwaardig. Eerlijkheid betekent niet dat je alles moet vertellen. Sommige zaken liggen te gevoelig om openbaar te maken. Over die gevoeligheid kan wel eerlijk worden gedaan. Het is niet erg om te zeggen dat je iets niet mag zeggen omdat dat niet in de openbaarheid thuis hoort. Dat geeft soms eerder vertrouwen dan dat het wantrouwen oproept. Echte tegenstanders zullen een project overigens altijd vanuit wantrouwen beschouwen en bejegenen. Daar is niets tegen te doen. Het is wel eens vervelend dat alle eerlijkheid en openheid nog steeds met wantrouwen wordt bejegend. Maar helaas, dat hoort erbij!
Duidelijkheid wordt door iedereen op prijs gesteld. Het heeft geen zin om vervelende boodschappen te verbloemen. Een belanghebbende die op de hoogte is van een vervelende boodschap heeft de gelegenheid daarop te gaan anticiperen. Zonder duidelijkheid bestaat die mogelijkheid niet. Anticiperen kan tot tegenstand leiden, maar die komt vroeg of laat toch als die latent aanwezig is. Anticiperen kan ook tot maatregelen door de belanghebbende leiden die de nadelen voor hem compenseren. Je bent eenvoudig verplicht mensen de gelegenheid te geven om vanuit hun belangen op het project te anticiperen.
Vertaal standpunten naar belangen. Daarin liggen meestal de oplossingen. Zorg voor overeenkomende belangen.
Standpunten zijn makkelijk in te nemen, maar verwoorden waarom iemand een standpunt inneemt is meestal moeilijker.
November 2004
Nagekomen noot 29 maart 2016:
In “Procesmanagement” komen De Bruijn & Ten Heuvelhof tot de navolgende indeling van typen partijen:
- Partijen met productiemacht en partijen met blokkademacht. Partijen met productiemacht beschikken over de middelen om een initiatief daadwerkelijk(mede) te realiseren. Te denken valt aan geld, bevoegdheden, relaties, fysieke hulpmiddelen of expertise. Blokkademacht betekent at partijen een initiatief slechts kunnen tegenhouden.
- Partijen die een initiatief steunen, partijen die zich ertegen verzetten en partijen die nog geen standpunt hebben ingenomen.
- Grote partijen en kleine partijen.
Boekbespreking van “Procesmanagement”.
Aanvullende informatie op deze website
Projectomgeving
Over de omgeving waarin een project wordt uitgevoerd.
Interne omgeving
Naast de externe is er ook sprake van een interne projectomgeving.
Verwachtingenmanagement
Over de betekenis van verwachtingen in projecten.
Sociale media
Over de toepassing van sociale media in projecten.
Draagvlak
Het creëren van draagvlak is te pretentieus. Projectleiders zijn vaak slechts passanten in een specifieke projectomgeving.
Aanvullende informatie op internet
http://www.stakeholders.nl/theorie/principes.html
http://www.omgevingsmanagement.nl/publicaties.htm
Publicaties over omgevingsmanagement.
http://www.competence-site.de/personalmanagement.nsf/AAB71BAE73F0E4B3C1256E45003FAAAB/$File/stakeholdermanagement.pdf
Stakeholdermanagement -Ein Best-Practice-Ansatz, Simone Weilacher
http://www.wijzeradvies.nl/P1inh.htm
Over de opzet van een communicatieplan.
http://www.wijzeradvies.nl/Project1/cow1.html
Onderzoek Communicatie Waterbodemprojecten. Serieus omgaan met de omgeving in 7 stappen.
