Ik moest bij het bovenstaande citaat gelijk denken aan de plaats die risicomanagement tegenwoordig inneemt binnen het projectmanagement. Het belang ervan is nogal zwaar aangezet in mijn ogen. Ook moest ik denken aan de handboeken die overal opduiken, waarin precies staat hoe je een project moet uitvoeren. In die handboeken krijgt risicomanagement erg veel aandacht. Sommigen spreken zelfs over risicogestuurd projectmanagement. Ik heb al eens iemand horen zeggen dat “we natuurlijk risicogestuurd projectmanagement doen.” In mijn blog “Risicogestuurd projectmanagement?” schreef ik al wat ik daarvan vond.
Als je handboeken opstelt voor het doen van projecten, dan is dat ook de meetlat waar je de projectleiders langs legt. Als het ook nog eens een kwaliteitshandboek is en er worden audits op gehouden, dan geldt dat uiteraard nog sterker. Kortom, je meet de prestaties aan de hand van het voldoen aan het handboek. Projectleiders zullen die druk voelen en zich er naar gedragen.
En daarin ligt een dubbele link naar het gedachtegoed van Kohn.
De projectleider wordt met de handboeken de maat genomen. Voldoen aan de eisen en verwachtingen van het management dat het handboek heeft vastgesteld leidt tot ‘damage control’ en tot het minimaliseren van risico’s. Braaf zijn is de norm. Of dat tot goede resultaten, laat staan tot excelleren, leidt?
De handboeken besteden veel aandacht aan risicomanagement. Het managen van risico’s krijgt dus veel prioriteit. Ook dat is ‘damage control’ want doet zich een risico voor dat jij had kunnen voorzien, maar dat je niet in je risico-lijst hebt staan, wat zullen ze dan van je zeggen? En risico’s die vermijd je liever, want dat wordt van je verwacht, toch? Want we doen aan “risicogestuurd projectmanagement”!
Oké, waar brengt dit ons. Wie mensen beoordeelt op het nakomen van handboeken, onder andere naar het uitvoeren van adequaat risicomanagement volgens de boekwerken, die kan verwachten dat mensen niet meer bezig zijn met proberen succesvol te zijn en resultaten te leveren, maar met het voorkomen van fouten, het mijden van risico’s, met ‘damage control’.
Ik heb ooit met een paar collega’s de projectleiding overgenomen van een team dat niet durfde te gaan aanbesteden omdat er nog belangrijke risico’s waren. Dat laatste klopte, er waren nog een paar belangrijke risico’s. Eén daarvan was dat we geen zekerheid hadden over de verwerving van een stukje grond. Dat kwam omdat de eigenaar onvindbaar was (kan gebeuren). Maar, met de wetgeving daarover wisten we wel wanneer de grond uiterlijk onteigend kon zijn. We zijn de aanbesteding ingegaan. De aannemer kon op bijna 100% van het tracé (het betrof een weg) direct aan de slag. Voor het laatste stukje konden we aangeven wanneer hij er uiterlijk over kon beschikken.
Soms laten mensen zich lam leggen door risico’s. Dat gebeurt niet voor niets.
Dit alles leidt tot een schijnbaar paradoxale conclusie:
Het zwaar aanzetten van risicomanagement leidt tot een risico op verlamming.
Citaten uit “Punished by Rewards”.
Boekbespreking “Punished by Rewards”
“Punished by Rewards” bij bol.com
