In “How the Mighty Fall” onderzoekt Jim Collins de oorzaken van het teloorgaan van ondernemingen.
De inleidende teksten van het boek zijn voor mij niet overtuigend. Er wordt veel anekdotisch materiaal gebruikt, zonder dat er een duidelijke bewijslast in zit. Er wordt vooral vertelt wat er gebeurt, het waarom van het falen blijft achterwege. Toch komt Collins tot een fasering van het falen. Namelijk:
- Hubris born of success
- Undisciplined pursuit of more
- Denial of risk and peril
- Grasping for salvation
- Capitulation to irrelevance or death
Collins worstelt zelf ook met de oorzaken van dit falen, zo blijkt. Hij komt er niet uit. Tot hij een tip van zijn vrouw krijgt.
Joanne suggested I look at the first line of Tolstoy’s novel Anna Karenina. It reads, “All happy families are alike; each unhappy family is unhappy in its own way.”
Ofwel: er is geen eenduidige oorzaak voor het falen van ondernemingen.
Per fase geeft Collins voorbeelden van wat er bij specifieke organisaties in die fase gebeurde. Dat is niet altijd even opzienbarend. Hierna een beknopte beschrijving van de eerste vier fasen. Voor alle hierna genoemde kenmerken van die fase geldt dat ze waargenomen zijn bij falende ondernemingen, maar niet allemaal bij alle onderzochte falende organisaties.
Fase 1
In fase 1 kan sprake zijn van arrogantie, hoogmoed, een overmatige toewijzing van succes aan eigen grootsheid, het negeren van de belangrijkste “vliegwielen” waar een organisatie op draait, het uit het oog verliezen van het “waarom”, het verliezen van leervermogen of het niet onderkennen van de rol die geluk heeft gespeeld bij de successen.
Vaak werd in het onderzoek overigens in deze fase wel geconstateerd dat er sprake was van innovatie. Soms wordt gesteld dat gebrek aan innovatie een belangrijke oorzaak van het falen van organisaties is. Die mening wordt door deze studie niet ondersteund.
Fase 2
In fase 2 ontstaan veel problemen door ongedisciplineerd streven naar “meer”. Dat geeft problemen omdat het onmogelijk is de noodzakelijke kwaliteit te blijven leveren. Hierbij wordt de wet van David Packard (‘Packard’s Law’), een van de oprichters van HP, geschonden. Packard’s Law houdt het volgende in.
Packard’s Law states that no company can consistently grow revenues faster than its ability to get enough of the right people to implement that growth and still become a great company.
In deze fase wordt dus onhoudbaar naar groei gestreefd. Er worden wilde stappen genomen, er komen mensen op machtsposities die daar niet thuis horen, opvolging van managers verloopt problematisch, prijzen worden verhoogd, bureaucratie grijpt om zich heen en/of mensen streven vooral naar hun eigenbelang.
Fase 3
Fase 3 onderscheidt zich door ontkenning van de problemen door vooral het positieve van de situatie te benadrukken en het negatieve weg te negeren. Er worden risico’s genomen waarbij de negatieve effecten in het geval het mis zou gaan worden weggewimpeld. Er worden grote strategische en tactische gokken genomen. Bij problemen wordt de schuld buiten de organisatie gelegd, managers lijken zich terug te trekken in onaanraakbaarheid en er wordt vooral heel veel gereorganiseerd.
Zoals eerder gesteld, dit gebeurt niet allemaal in iedere organisatie. Soms is er slechts sprake van een of enkele fenomenen.
Fase 4
In de stukken over deze fase besteedt Collins veel aandacht aan zogenaamde ‘silver bullets’. Organisaties doen gekke wilde dingen, ze grijpen naar twijfelachtige grootse nieuwe strategieën of producten, doen wilde overnames, handelen paniekerig en gehaast, er heerst cynisme en verwarring en uiteraard wordt er chronisch geherstructureerd.
Slot
Hoewel het begin van het boek me niet erg kon overtuigen was er in de rest van het boek voldoende lezenswaardigs te vinden. Met name de stukken over de ‘silver bullets’ zijn interessant. Zie je bedrijven erg rare en slecht beargumenteerde dingen doen, wel, dan weet je dat ze op het randje van de afgrond staan.
Dus: best lezenswaardig.
Citaten uit “How the Mighty Fall”.
