Een leidinggevende zei ooit in een voorstelrondje in een overleg het volgende over mij, “Peter rapporteert aan mij.”
Ik moet zeggen, dat voelde niet goed. Eigenlijk is het best vernederend. Ik denk dat dit komt omdat hij daarmee zo sterk de hiërarchische posities die wij binnen de betreffende organisatie bezetten benadrukte. Het beklemtoonde de bevelsstructuur.
Ik ben meer van de samenwerking. Ik geloof in zelfsturing. Ik werk momenteel voor een organisatie waarin holacracy is geadopteerd. Bij holacracy is er wel een hiërarchie, maar dat is een hiërarchie van cirkels, niet direct van mensen. Binnen iedere cirkel zelf is geen hiërarchie. Zelfsturing binnen traditionele hiërarchische organisaties is weliswaar mogelijk, maar altijd binnen grenzen. Zelfs als iemand de volle verantwoordelijkheid neemt voor zijn taken, als iemand maximaal zelfsturend is, dan nog is er een hiërarchische verhouding. En bij hiërarchische structuren hoort onlosmakelijk dat medewerkers gestuurd worden door managers en verantwoording af leggen aan die managers. Bij hiërarchische organisaties die naar zelfsturing streven zal dat allemaal wat minder sterk zijn aangezet, maar het is er wel. En de meeste organisaties zijn helemaal niet zo zelfsturend. Zelfs al willen ze het en wordt het met de mond beleden, dan is het sterk afhankelijk van de mate waarin managers aan hun medewerkers echt ruimte geven.
Een belangrijk gegeven binnen een hiërarchie is dat iedere manager zelf ook weer aan hogere managers verantwoording moet afleggen, tot aan de CEO en RVB toe. Een manager die aan “hogere” echelons verantwoording af moet leggen, die wil dat ook wel kunnen. Dus die wil van zijn medewerkers toch meestal meer weten dan nodig zou zijn zonder hiërarchie.
En dan kom ik terug bij “rapporteren”. Hiërarchie betekent: rapporteren. Altijd. Soms wat minder, soms wat meer, maar vaak veel, heel veel. Met alle gevolgen van dien.
En hoeveel tijd daar in gaat zitten ...
