Yuval Noah Harari betoogt in “Sapiens” aan dat veel ideeën over waarden slechts berusten op waanvoorstellingen.
“Dus misschien komt geluk wel neer op het synchroniseren van je persoonlijke waanideeën over zingeving met de heersende collectieve waanvoorstellingen. Zolang mijn persoonlijke verhaal op één lijn ligt met de verhalen van de mensen om me heen, kan ik mezelf voorhouden dat mijn leven zinvol is en kan ik geluk vinden in die overtuiging.”
Dit verklaart in ieder geval waarom mensen achter waanzinnige ideeën aan kunnen hollen, zoals de Nederlandse jongeren die naar IS-gebied afreisden. Ze vinden geluk in het samenzijn met geloofsgenoten.
Ook verklaart het waarom managers en medewerkers soms vasthouden aan ideeën die allang achterhaald zijn. Ook zij worden daar gelukkig van. Degene die afwijkt, omdat hij op basis van rationele overwegingen de heersende ideeën afwijst, wordt als bedreigend ervaren.
Dictators ervaren in iedere afwijking van hun eigen ideeën een bedreiging, het verstoort hun geluk. In hun ideeën, hun heilstaat, huist hun geluk.
Managers die vasthouden aan verouderde ideeën, houden ook vast aan hun geluk. Verandering brengen is moeilijk, want bedreigend voor het geluk van diegenen die aan het roer staan. Die laten het niet zomaar toe dat er verandering komt.
Citaten uit “Sapiens”.
