Deze inleiding is vooral bedoeld om richting te geven aan een uitgebreider bezoek aan deze site. De hoofdthema´s van mijn visie op leiderschap komen aan bod. In de tekst kunt u via de aanwezige links doorklikken naar de verschillende artikelen.
Uiteraard zijn niet alle artikelen via links in deze tekst opgenomen. Via de menu's zijn wel alle artikelen te vinden.
Algemene leiderschapseigenschappen
Een leider is alleen een leider wanneer mensen door zijn invloed bereid zijn aan doelen te werken die niet altijd van meet af aan nastrevenswaardig voor hen leken. Een leider is iemand die niet bij voorbaat zijn macht inzet om doelen voor elkaar te krijgen. Hij heeft visie en overtuigingskracht waardoor hij in staat is op allerlei niveaus zijn boodschap over te brengen. Hij is sociaal vaardig en weet mensen enthousiast te maken voor zijn ideeën.
De algemene leiderschapseigenschappen die hiermee samenhangen zijn:
- Analytisch vermogen;
- Overtuigingskracht;
- Sociale vaardigheid;
- Motiverend vermogen.
Voor een nadere uitleg hierover verwijs ik naar het artikel De legitimiteit van leiderschap ontrafeld.
Materiedeskundigheid
Het voorgaande geeft geen opzienbarende definiëring van leiderschap, dunkt me. Er is echter nog een kwaliteit die bepaalt of iemand een leider is. Die kwaliteit maakt leiderschap tot een situationele eigenschap, in die zin dat een leider niet overal en altijd een (even groot) leider kan zijn. De bedoelde kwaliteit is gebaseerd op kennis en ervaring in een branche. Als een leider deze vorm van materiedeskundigheid ontbeert dan zal zijn visie van weinig waarde zijn. Medewerkers wantrouwen leiders die “hun” vak niet kennen. En terecht. Wie een branche en de omgeving waarbinnen een bedrijf opereert niet kent weet eenvoudig niet genoeg om op overtuigende wijze een nieuwe koers in te slaan. Als medewerkers zo iemand al volgen dan is het nooit uit overtuiging, maar misschien wel gewoon omdat ze ontzag hebben voor macht en gezag en omdat ze bang zijn voor hun eigen positie.
Universeel management?
Managers hebben de neiging te denken dat management een vak op zichzelf is. En, natuurlijk, dat is het in zekere zin ook. Management heeft een eigen body of knowledge. Een manager moet over bepaalde kennis en vaardigheden beschikken om sowieso zijn vak uit te kunnen oefenen. De achterliggende gedachte bij managers is echter ook dat hun vak het mogelijk maakt dat zij hun capaciteiten uitwisselbaar binnen verschillende bedrijven inzetten. Hier past enige nederigheid.
De manager die als een wilde tekeer gaat binnen een bedrijf dat hij net heeft betreden moet absoluut worden gewantrouwd. Hij moet wel een uitzonderlijke capaciteit voor informatieverwerking hebben wil hij in zeer korte tijd het bedrijf, de omgeving en de branche zodanig hebben verkend dat hij zijn veranderingsdrift kan motiveren.
Als er al mensen zijn die dat kunnen dan zijn het uitzonderingen!
Management en leiderschap
Een leider is een leider omdat zijn medewerkers zijn legitimiteit erkennen. Een leider is een leider omdat hij als zodanig door zijn medewerkers wordt erkend![i]
Niet elke manager is een leider. Niet elke manager hoeft dat te zijn. Er zijn genoeg managementfuncties waar het werk voornamelijk draait om beheersing en consolidatie van het bestaande. Verandering is soms slechts mondjesmaat nodig.
Niet elke manager hoeft een groot leider te zijn. Veel managers gedragen zich te veel als zodanig. Zij zetten overbodige veranderingen in gang, zijn heel tevreden over zichzelf, maar doen het eigenlijk helemaal niet zo best. Ze verspillen namelijk heel veel energie aan zaken die er niet echt toe doen.
Essenties van leiderschap
In literatuur wordt wel eens gesuggereerd dat medewerkers vragen om charismatische leiders. Hoewel zoiets vaags als “charisma”[ii] een leider ongetwijfeld zal helpen bij zijn functie-uitoefening is het een onbruikbaar concept. Een leider is geen leider door zijn uitstraling maar door een combinatie van eigenschappen. Kennis van de branche is daarbij een kwaliteit die zelden of nooit in de literatuur wordt genoemd terwijl ook die kwaliteit nou juist essentieel is.[iii]
De Leiderschapssite
Wie meer wil weten over leiderschap en mijn visie daarop: "blader" eens door de andere artikelen op deze site.
Veel leesplezier!
Bergschenhoek, 2003
[i] In het artikel Legitimiteit, beoordelingsmaatstaf van medewerkers wordt uiteengezet dat een positieve beoordeling door medewerkers op iemands leiderschap afhangt van diens legitimiteit. In een aansluitend artikel, De legitimiteit van leiderschap ontrafeld, wordt behandelt wat die legitimiteit inhoudt.
[ii] Over charisma vindt u op deze site twee artikelen. In Charisma wordt het begrip geanalyseerd. In Charisma als bron van het desastreuze wordt behandeld waardoor uitwassen als gevolg van charismatisch leiderschap ontstaan.
[iii] In De hiërarchie en de grenzen van het leiderschap worden de implicaties die materiedeskundigheid heeft voor leiderschap gespiegeld aan de hiërarchie binnen organisaties. De consequenties hiervan worden nader uitgewerkt in Leiderschap, concern en werkeenheid. Vervolgens wordt in Nieuwe markten uitgewerkt hoe met deze consequenties kan en moet worden omgegaan.
