De Friese verkeerskundige Hans Monderman is de bedenker van Shared Space in de openbare ruimte. Hij huldigt de opvatting dat oogcontact tot meer veiligheid leidt dan allerlei regels, verkeersborden en dergelijke. Vanuit dat vertrekpunt staat hij voor om de openbare ruimte zo te ontwerpen dat de scheiding tussen de verschillende verkeerssoorten niet al te scherp is. Hij past geen (of vrijwel geen) verkeersborden en verkeerstekens toe, hij is voorstander van het beperken van regels. Door de "onduidelijke"situatie let iedereen beter op. Het verkeer functioneert beter en veiliger.
Het concept Shared Space is onder andere toegepast in de gemeente Smallingerland, waar Monderman als verkeerskundige heeft gewerkt. Daar leidt het tot een goede doorstroming van het verkeer en tot verbetering van de verkeersveiligheid.
Dit verkeersconcept is ook als samenwerkingsvorm te beschouwen. De oude hiërarchische structuren hebben veel afspraken nodig in de vorm van regels, procedures en besluitvormingsprocessen om een organisatie te sturen. Als je daarentegen uitgaat van een vergaande vorm van zelfregulering, dan kan je het regelen veel meer overlaten aan de medewerkers.
Monderman gaat in zijn Shared Space concept uit van oogcontact en onderlinge anticipatie. Het is een samenwerkingsvorm die start bij de individuele beoordelings- en besluitvormingskracht van de deelnemers. Klassieke verkeersconcepten gaan uit van de noodzaak van opgelegde regels en procedures (de verkeersborden en andere verkeerstekens) om alles in goede banen te leiden. Mondermans concept leidt tot een beter functioneren van het systeem, het brengt een betere doorstroming en meer veiligheid. Er is meer samenwerking, en er zijn minder "uitglijders".
Leg het voorgaande eens op de huidige managementcultuur. Er is veelal een neiging waarneembaar om organisaties met regels en procedures en met veel managementactiviteiten te sturen. Als er iets fout gaat of niet helemaal goed, dan volgen meer regels en procedures.
Uitgaan van zelfsturing betekent: minder regels, minder procedures en minder management. Delegeren en empowerment zijn een keuze voor het geloof in het zelfsturende vermogen van individuen. Het leidt tot een samenwerkingsvorm die uitgaat van de individuele beoordelings- en besluitvormingskracht van de deelnemers. Hé, was dat niet wat Monderman ook had bedacht?
In Shared Space treedt de regelende instantie terug, die legt minder regels op. Die voelt zich er aanvankelijk wellicht ongemakkelijk bij, want hij treedt wel erg ver terug. Het is als de ouder die zijn kinderen groot ziet worden en hen moet gaan loslaten. Die moet vertrouwen op de eigen kennis en vaardigheden van zijn kroost. Soms is dat erg eng, maar het is wel nodig, wil het wat met die kinderen worden.
Bij Shared Space op de werkvloer treedt het management terug. De dominante rol die in de loop van de tijd steeds meer bij managers is komen te liggen, kan dan weer terecht komen bij degenen die inhoud leveren, de vakmensen.
Shared Space, helemaal geen onaardige term voor samenwerking binnen organisaties die (weer) ruimte geven aan datgene wat organisaties bestaansrecht geeft, namelijk: de inhoud van het werk.
Dit blog is eerder op mijn oude blog geplaatst
