Een van de onderwerpen die Ten Have, Ten Have, Huijsmans en Otto onderzoeken in Reconsidering Change Management is de relatie tussen prestaties enerzijds en organisatiecultuur anderzijds. Zij doen dit aan de hand van een uitgebreide wetenschappelijke literatuurstudie. Sommige van de door hen onderzochte publicaties zaaien twijfel of er wel een relatie is tussen organisatiecultuur en presteren. Daarmee is de rationaliteit van cultuurverandering überhaupt nogal twijfelachtig.
In de literatuur wordt wel bewijs gevonden voor het gegeven dat een prestatiecultuur samenhangt met presteren. Ja, dûh! Wat heb je aan dergelijke conclusies?! Kip-en-ei, ei-en-kip. Wat was er eerst? Of: Zijn het presteren en de prestatiecultuur beiden resultaten van iets anders? Het zegt niets. Sommige publicaties stellen dan ook dat het begrip cultuur geen toegevoegde waarde heeft bij het voorspellen en/of verklaren van bepaald gedrag.
Toch worden er in bepaalde onderzoeken relaties gevonden tussen cultuur zoals deze wordt gemeten enerzijds en presteren anderzijds. Daarbij is de toevoeging “zoals deze gemeten wordt” essentieel. Maar ook hier geldt weer: wat is de waarde van een dergelijke bevinding? Worden ook hier culturele elementen gemeten die direct met presteren te maken hebben? Je meet een cultuur die presteren bevordert en je meet het presteren van een organisatie. En er is een relatie. Komt dat niet omdat beide fenomenen voortkomen uit dezelfde sterke kanten van een organisatie. Sterke kanten die dan onder de noemer “organisatiecultuur” worden samengebracht. Als dat zo is, dan voegt het begrip organisatiecultuur niets toe.
Een dergelijke relatie heeft dus eigenlijk geen enkele betekenis. Het geeft een te algemeen “inzicht” en/of leidt tot loze conclusies.
De auteurs waarschuwen managers dan ook. Als managers het succes van andere organisaties willen evenaren door van die organisatie te leren, dan kunnen ze beter goed kijken wat mensen in zo’n voorbeeldorganisatie daadwerkelijk doen. Dat is effectiever dan te kijken naar de cultuur van zo’n organisatie. Want waarschijnlijk vinden ze sowieso een cultuur die als prestatiecultuur is te identificeren. Dat wel. Maar dat levert helaas, zoals gezegd, geen enkel bruikbaar inzicht op.
Boekbespreking "Reconsidering Change Management"
"Reconsidering Change Management" bij managementboek.nl en bij bol.com
